- راندمان جمع‌آوری
این شاخص، در حقیقت نسبتی از آلودگی است که توسط ماسک از هوای تنفسی استفادهکننده حذف می‌کند. راندمان جمع‌آوری بستگی به غلظت آلاینده‌ها و حد تماس مجاز مواجهه با آن دارد و با توجه به غلظت آلاینده‌ها در شهرهای بزرگ ایران، استفاده از انواع FFP2یا N95کافی خواهد بود و استفاده از سری‌های بالاتر با توجه به مقاومت بیشتری که ایجاد می‌کنند تفاوت چندانی در تنفس شما نخواهد داشت.
- قطر ذرات جمع‌آوری کننده
ذرات معلق در هوا اندازه‌های مختلفی دارند، آسیب رسانی‌شان هم به قطر آنها ارتباط دارد و هر چقدر ریزتر باشند، جذب قسمت‌های پایین‌تر دستگاه تنفسی شده و آسیب‌های بیشتری دارند. به همین دلیل ذرات با قطر ۲/۵میکرون خطرناک‌تر از ذرات با قطر ۱۰میکرون هستند؛ به همین‌خاطر استفاده از ماسکهای معمولی و ماسکهای جراحی که توانایی حفاظت دستگاه تنفس در مقابل این ذرات را ندارند، اشتباه است.
- مقاومت تنفسی
ماسک‌ها در مقابل جریان تنفس (دم و بازدم) مقاومت ایجاد می‌کنند و باعث سخت شدن تنفس می‌شود. شرکت‌های تولید‌کننده برای کاهش مقاومت، ماسک‌ها را یا سوپاپ‌دار طراحی می‌کنند یا با بزرگ کردن سطح ماسک باعث کاهش مقاومت می‌شوند و برخی هم از هر دو روش استفاده می‌کنند. با این توضیح، ماسکهای نوع (بیگ ای) که سطح بزرگ‌‌تری دارد، مناسب‌تر است.
- ماسک تنفسی کربنی
به‌طور ویژه، قابلیت مهار دود و آلودگی هوای ناشی از ذرات ریز گردوغبار و حتی قابلیت مهار بو و ذرات آلرژی‌زا را دارند. نکته مهم هم اینکه قابل شست‌وشو با اسپری مخصوص هستند و می‌شود تا حدود یک‌سال از آنها استفاده کرد.
- شکل ماسک
ماسک‌ها در ۲ نوع فنجانی و تاشو در بازار به فروش می‌رسند که هر کدام مزایا و معایبی دارند. انواع تاشو به‌دلیل قابلیت حمل راحت، شکل‌پذیری بهتر و داشتن سطح بالاتر و در نتیجه مقاومت تنفسی کمتر، توصیه می‌شوند. نوع فنجانی هم چون به‌طور کامل به‌صورت فرد نمی‌چسبد، راحت‌تر است.
- میکروارگانیسم‌ها
میکروارگانیسم‌ها که در هوای تنفسی معلق هستند، باعث بیماری‌زایی می‌شوند. ویروس‌ها دارای قطر ۰/۲ تا ۰/۳ میکرون نانومتر و باکتری‌ها دارای قطر ۰/۳ تا ۱/۵میکرون هستند و با این تفاسیر، ماسکهای سری N به‌ویژه N95 برای حفاظت تنفسی در برابر ویروس‌ها مناسب‌ترند که حدود ۹۵درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می‌کند.
- متعلقات ماسک
ماسک‌ها فقط وقتی کارآمد خواهند بود که دورتادور آن کاملا روی صورت بچسبد و از آنجا که فرم صورت هر فرد با دیگری متفاوت است، باید منعطف هم باشد. بیشترین جایی که ممکن است ماسک از پوست فاصله بگیرد اطراف بینی است. قطعه بینی در ماسک در حقیقت یک نوار باریک است که به‌صورت عرضی روی بینی قرار گرفته و با فشردن، شکل بینی فرد استفادهکننده را به‌خود می‌گیرد و ماسک را روی پوست ثابت می‌کند. بند ماسک هم باید حالت ارتجاعی داشته و در محل اتصال به ماسک، به خوبی محکم شده باشد و به‌راحتی جدا نشود. ضمن اینکه بهتر است بند‌ها در پشت سر مهار شوند نه در پشت گوش‌ها.
- چه ماسکی در بازار هست؟
رئیس اورژانس تهران اعلام کرده به‌دلیل آلودگی ریزگردهای هوا، ۳نوع ماسک آلفا، N95 و FSP2 در داروخانه‌ها برای استفاده مردم به‌طور وسیع توزیع شده که مجوز وزارت بهداشت را نیز دارد و مردم برای جلوگیری از تشدید بیماری بر اثر ریزگردهای هوا از آنها استفاده کنند.
- چطور آلودگی را بفهمیم؟
اگر در کلانشهر‌ها زندگی می‌کنید در تابلوهای نشانگر آلودگی هوا دیده‌اید که ۶ نمودار میله‌ای دارند. این شاخص‌ها، نشان‌دهنده وضعیت ۶ پارامتر اصلی کیفیت هواست. ازن(O3)، منواکسیدکربن(CO)، اکسیدهای ازت (NOx)، اکسیدهای گوگرد (SOx)، ذرات کمتر از ۲/۵میکرون (PM2.5) و ذرات کمتر از ۱۰میکرون (PM10) شاخص‌هایی هستند که ۴ پارامتر اول حالت گازی و ۲ پارامتر بعدی یعنی PM2.5 و PM10حالت ذره‌ای دارند.
- از کجا بدانیم ماسک استاندارد است؟
مرجع رسمی تست و تأیید تجهیزات حفاظت فردی، ازجمله ماسکهای تنفسی، مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار، وابسته به وزارت کار و رفاه اجتماعی است. این سازمان برای آگاهی استفاده‌کنندگان، تجهیزاتی که موفق به تأیید استاندارد در آن مرکز شدند را به همراه مشخصات تولید‌کننده یا توزیع‌کننده در سایت www.crtosh.mcls.gov.ir قرار داده و قبل از خرید، مدل و برند ماسک را می‌توانید در این سایت چک کنید.
- نکته های خرید
قبل از انتخاب ماسک باید حواستان باشد استانداردش را انتخاب کنید. ماسک از نظر استاندارد به ۳ نوعFFP1 تا FFP3 تقسیم می‌شوند. استاندارد دیگری هم ماسک‌ها را در ۳ کلاس N95، N99 و N100 طبقه‌بندی کرده است. هر شرکت تولید‌کننده ماسک هم درصورت تأیید شرایط این استانداردها توسط مؤسسات مجاز، کد استاندارد را روی ماسک تولیدی خود درج می‌کند. اما همین ماسکهای استاندارد، چندین شاخص دارند که باید متناسب با نیاز و شرایط‌تان آنها را انتخاب کنید.
- قیمت
می‌توانید ماسکهای فیلتردار را با قیمت حدود ۱۷۰۰تا ۲۰۰۰تومان خریداری کنید. حواستان باشد ماسکهای ۳۰۰یا ۵۰۰ تومانی که عمدتا ماسکهای کاغذی یا پارچه‌ای یک لایه هستند، نه‌تنها کمک‌چندانی به شما نمی‌کند بلکه امکان تنفس راحت را هم از شما می‌گیرد.
منتشره در روزنامه همشهری / منبع: نفسم رو نگیر!
